นมแม่ ภูมิคุ้มกันที่ดีที่สุดของลูก

นมแม่เป็นภูมิคุ้มกันที่ดีที่สุดที่แม่มอบให้ลูกตั้งแต่แรกเกิด น้ำนมของแม่แต่ละคนจะถูกผลิตให้เหมาะสมกับลูกแต่ละคนมากที่สุด จึงช่วยให้ร่างกายของทารกแรกคลอดแข็งแรง มีความพร้อม และสามารถปรับตัวให้เข้ากับโลกภายนอกได้เป็นอย่างดี 

ในน้ำนมแม่ช่วงแรกคลอด คือ น้ำนมเหลือง หรือหัวน้ำนม หรือคอลอสตรัม มีจำนวนเม็ดเลือดขาวลูโคไซท์มากถึง 4 ล้านเซลล์/มล. และในน้ำนมแม่ระยะอื่นมีประมาณ 1 แสน - 1 ล้านเซลล์/มล. ภายในสองสัปดาห์หลังคลอด น้ำนมของแม่จะมีลักษณะใสขึ้น สีขาวขุ่นขึ้น เรียกว่า น้ำนมเต็มวัย (Mature milk) เป็นระยะที่ความเข้มข้นของแอนติบอดี้ลดลง แต่ปริมาณน้ำนมจะเพิ่มขึ้น แม้แอนติบอดี้ลดลงก็ยังมีคุณสมบัติต่อต้านการติดเชื้อ ดังนั้น หากลูกยังคงได้รับน้ำนมแม่ก็จะยังได้รับภูมิคุ้มกันไปตลอด  

คุณแม่ที่ตั้งใจจะให้นมลูกให้นานที่สุด ขอให้มั่นใจว่าน้ำนมแม่มีประโยชน์ ช่วยสร้างภูมิคุ้มกัน และยังคงคุณค่าที่ดีที่สุดเสมอสำหรับลูก 

ภูมิคุ้มกันที่นมแม่มีนั้น ช่วยป้องกันเชื้อแบคทีเรียฮีโมฟิลลัส ซึ่งทำให้เกิดโรคในหลายอวัยวะ เช่น เยื่อหุ้มสมอง ปอด ไซนัส หลอดลม เยื่อหุ้มหัวใจ ผิวหนัง กระดูก และข้อ ทารกกินนมแม่จึงมีโอกาสเกิดภาวะลำไส้เน่าอักเสบ (Necrotizing enterocolitis) น้อยกว่า

 เซลล์เม็ดเลือดขาวในน้ำนมแม่ประกอบด้วย มาโครเฟจ ประมาณ 55-60% นูโทรฟิล 30-40% และลิมโฟไซท์ 5-10% 

เซลล์มาโครฟาจ และนูโทรฟิล เป็นเซลล์ที่มีความสามารถในการรับรู้ว่า มีเชื้อโรคหรือส่วนประกอบของเชื้อโรค และสามารถจับกินเชื้อโรคเหล่านั้นได้ รวมทั้งยังไปสั่งสอนเซลล์ลิมโฟไซท์ที่อยู่ในต่อมน้ำเหลืองและอวัยวะของระบบภูมิต้านทาน เช่น ม้าม ให้รู้จักเชื้อนั้นๆ เพื่อให้เกิดความจำ และภูมิต้านทานที่แรงขึ้นมากำจัดเชื้อได้หมดสิ้น 

ส่วนในลิมโฟไซท์ ประกอบด้วย ทีเซลล์ ประมาณ 80% และบีเซลล์ 5% ในทีเซลล์มีทั้งเซลล์แบบ CD8+ และ CD4+ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเซลล์ที่ได้รับการกระตุ้นแล้ว และมีความจำจำเพาะต่อเชื้อโรคที่เคยได้รับการกระตุ้น 

เราจึงเห็นได้ว่า มีเซลล์มีชีวิตหลากหลายมากมายในน้ำนมแม่ ทำให้นมแม่เป็นมากกว่าแหล่งอาหารสำหรับทารก แต่ยังสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้ตั้งแต่แรกเกิด โดยเซลล์เหล่านี้จะถูกดูดซึมผ่านเนื้อเยื่อในลำไส้ และเข้าไปทำหน้าที่ตามปกติของมันในร่างกายทารก 

เคยมีผลข้างเคียงที่น่าสนใจของเรื่องนี้ โดยมีหลักฐานว่า ถ้าผู้ที่ได้รับการเปลี่ยนถ่ายไตเคยกินนมแม่ตอนเป็นทารก และรับไตบริจาคจากแม่ มีโอกาสที่ร่างกายจะปฏิเสธไตบริจาคน้อยกว่าคนที่ไม่ได้กินนมแม่ หรือคนที่ได้ไตบริจาคจากพ่อ  

แสดงให้เห็นว่า เซลล์ภูมิคุ้มกันส่วนหนึ่งของลูกนั้นได้มาจากน้ำนมแม่นั่นเอง