EP 4.4 FAQ-4 กลไกการหลั่งน้ำนม
กลไกการหลั่งน้ำนม
กลไกการหลั่งน้ำนม หรือ Let-down Reflex เป็นกระบวนการที่ร่างกายหลั่งน้ำนมออกมาโดยการทำงานของฮอร์โมน Oxytocin คุณแม่บางท่านอาจจะรู้สึกจี๊ดๆ ที่เต้านมก่อนที่น้ำนมจะพุ่งออกมา หรือการที่ลูกดูดข้างหนึ่ง แล้วน้ำนมอีกข้างก็ไหลออกมาเอง กลไกการหลั่งน้ำนมเป็นสิ่งสำคัญในการปั๊มนม ถ้ากลไกการหลั่งน้ำนมไม่ทำงาน จะทำให้ปั๊มนมไม่ออกหรือปั๊มได้น้อย
- เมื่อลูกดูดกระตุ้นที่เต้านม เส้นประสาทจะส่งสัญญาณไปที่ต่อมใต้สมองให้หลั่งฮอร์โมนโปรแลคตินที่ทำหน้าที่ผลิตน้ำนม และ Oxytocin ที่ช่วยให้น้ำนมหลั่ง
- การกระตุ้นกลไกการหลั่งน้ำนมก่อนการปั๊มนม จะช่วยให้ปั๊มนมได้ง่ายและเร็วขึ้น คุณแม่ที่อารมณ์ดีๆ มีความสุขกับการปั๊มนม ใช้เครื่องที่เหมาะสม ฝึกจนชำนาญ แค่เอากรวยมาครอบเต้าแล้วนึกถึงลูก กลไกการหลั่งน้ำนมก็จะทำงานได้ทันที สำหรับคุณแม่ที่ยังไม่ชำนาญก็สามารถหัดกระตุ้นได้ด้วยการใช้มือนวดคลึงหัวนมเบาๆ คิดถึงลูกน้อยมากๆ เล่นเน็ท เฟซบุ๊ค ดูทีวีเพลินๆ ในขณะที่ปั๊มนม อย่าเอาแต่นั่งจ้องว่าน้ำนมไหลหรือยัง ได้แค่ไหนแล้ว เพราะจะยิ่งเครียด น้ำนมจะยิ่งไหลน้อย
- วิธีฝึกที่ง่ายที่สุดในการกระตุ้นกลไกการหลั่งน้ำนม คือใช้ลูกเป็นตัวช่วย ให้ลูกเข้าเต้าข้างนึง แล้วปั๊มอีกข้างนึงไปพร้อมๆ กัน เพราะเวลาที่ลูกเข้าเต้านั้น กลไกการหลั่งน้ำนมจะทำงานได้ดี เนื่องจากเรามีความรักต่อลูก บางคนไปทำงาน แค่นึกถึงลูก น้ำนมก็พุ่งเลย บางทีเสื้อเปียกไม่ทันรู้ตัว ฝึกบ่อยๆ ก็จะรู้จังหวะ แล้วก็จะรู้ว่าจริงๆ แล้วไม่ยากเลย
- เลือกเครื่องปั๊มนมที่นุ่มนวล สามารถปรับแรงดูดและความเร็วได้ใกล้เคียงกับจังหวะการดูดของลูก เพราะจะช่วยให้กลไกการหลั่งน้ำนมทำงานได้ดี ในทางตรงกันข้าม หากรู้สึกเจ็บในขณะปั๊มนม จะเป็นการยับยั้งกลไกการหลั่งน้ำนม ซึ่งในระยะยาวจะส่งผลให้ปริมาณน้ำนมลดลง
- ความเครียดและความกังวลทำให้กลไกการหลั่งน้ำนมไม่ทำงาน การนวดหลัง ไหล่และเต้านมก่อนปั๊มนมช่วยผ่อนคลายความเครียดได้ดี
- การประคบอุ่นที่เต้านม หรือดื่มเครื่องดื่มอุ่นๆ สามารถช่วยกระตุ้นกลไกการหลั่งน้ำนมได้เช่นกัน
ปรับรอบดูดและแรงดูดเครื่องปั๊มนมระดับไหนดี
เครื่องปั๊มนมไฟฟ้าทั่วไปจะมีปุ่มปรับให้เลือกอยู่ 2 อย่างคือ รอบดูดและแรงดูด บางรุ่นรอบดูดคงที่ ปรับได้เฉพาะแรงดูด บางรุ่นปรับได้ทั้งรอบดูดและแรงดูด ถ้าเป็นไปได้ ควรเลือกเครื่องที่สามารถแยกปรับได้ เพราะจะช่วยให้สามารถเลียนแบบการดูดของลูกได้ง่ายกว่า
จะรู้ได้อย่างไรว่าจะต้องปรับระดับไหน
จากงานวิจัยพบว่าช่วงแรกทารกจะกระตุ้นเต้านมแม่ด้วยการดูดเบาๆ ถี่ๆ เส้นประสาทที่เต้านมจะส่งสัญญาณไปที่ต่อมใต้สมองของคุณแม่ให้หลั่งฮอร์โมน Oxtocin ออกมาเพื่อทำหน้าที่ขับน้ำนม เมื่อกลไกการหลั่งน้ำนมทำงาน น้ำนมเริ่มไหล ทารกจะดูดแรงขึ้นและช้าลงเพื่อเว้นระยะในการกลืนน้ำนม
คุณแม่สามารถเลียนแบบการปรับเครื่องปั๊มนมได้ตามจังหวะของทารก คือ เลือกแรงต่ำๆ และรอบสูงๆ ในช่วงแรกเพื่อกระตุ้นเต้านม เมื่อรู้สึกว่ากลไกการหลั่งน้ำนมเริ่มทำงาน น้ำนมเริ่มไหล ก็ปรับให้แรงมากขึ้นและลดความเร็วให้ช้าลง
ข้อควรระวังคือต้องปรับให้รู้สึกสบาย และไม่เจ็บ คุณแม่ส่วนใหญ่มีความเข้าใจผิดๆ ว่า เครื่องปั๊มนมที่แรงมากๆ จะช่วยให้ปั๊มนมได้เยอะ ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง เพราะยิ่งแรง ก็จะยิ่งทำให้เต้านมบาดเจ็บ และส่งผลให้ร่างกายผลิตน้ำนมน้อยลงในที่สุด
ควรใช้เวลาในการปั๊มนานแค่ไหน
สำหรับคุณแม่ที่เพิ่งคลอด ร่างกายยังอ่อนเพลียจากการคลอดและไม่เคยชิน การปั๊มนมเป็นเวลานานอาจทำให้หัวนมแตกได้ อาจจะเริ่มจากการปั๊มครั้งละ 3-5 นาทีก่อน เมื่อร่างกายปรับตัวได้และแข็งแรงขึ้น ควรใช้เวลาปั๊มอย่างน้อย 15 นาทีต่อข้าง หรือพร้อมกันสองข้างหากเป็นปั๊มคู่ แม้ว่าจะไม่มีน้ำนมออกมาก็ตาม ข้อควรระวังคือต้องไม่ปรับแรงดูดมากเกินไป ในช่วงที่น้ำนมยังไม่มาก การปั๊มให้นานขึ้น จะช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนมได้ แต่ก็ไม่ควรนานเกินกว่า 20-30 นาที เมื่อน้ำนมมากขึ้น ถ้าปั๊มได้ถูกวิธีและชำนาญแล้ว การปั๊มนมแต่ละครั้งอาจจะใช้เวลาเพียง 10-15 นาทีเท่านั้น
ควรจะปั๊มนมได้ครั้งละกี่ออนซ์
การปั๊มนมได้กี่ออนซ์นั้นไม่ใช่ข้อพิสูจน์ว่า คุณแม่มีนมพอสำหรับลูกหรือไม่ เนื่องจากปริมาณน้ำนมที่ปั๊มได้นั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น เพิ่งจะเริ่มปั๊ม หรือปั๊มมานานแล้ว อายุของลูก ระยะเวลาในการปั๊ม คุณภาพของเครื่องปั๊มนมที่ใช้อยู่ จำนวนครั้งของการปั๊มในแต่ละวัน ระยะเวลาที่เริ่มปั๊มครั้งแรกนับจากลูกเกิด ฯลฯ
ปัจจัยเหล่านี้ล้วนมีผลกับปริมาณน้ำนมที่ปั๊มได้ในแต่ละคน ไม่ควรเปรียบเทียบกับคนอื่น แล้วคิดเอาเองว่าเรามีนมไม่พอ หากต้องการปั๊มนมให้ได้ปริมาณมากพอสำหรับลูก ต้องฝึกให้คุ้นเคยกับเครื่องปั๊มนม และขยันปั๊มบ่อยๆ อย่างสม่ำเสมอ
คุณแม่ที่ลูกไม่ดูดเต้า หากเริ่มปั๊มตั้งแต่แรกคลอด วันแรก ๆ อาจจะได้แค่ติดก้นขวด หากใช้เครื่องปั๊มนมคุณภาพดีแบบปั๊มคู่ ปั๊มวันละ 8 ครั้งเป็นอย่างน้อยทุกวัน เมื่อครบเดือนจะสามารถปั๊มได้ครั้งละ 3-6 ออนซ์หรือมากกว่า อาจจะมากกว่าความต้องการจริงของลูกมาก ถือเป็นเรื่องปกติ เพราะร่างกายผลิตน้ำนมตามหลักของ Demand & Supply ยิ่งเครื่องปั๊มนมสามารถระบายน้ำนมออกได้มากเท่าใด ร่างกายก็จะผลิตน้ำนมได้มากเท่านั้น
ทำไมปั๊มนมได้สองข้างไม่เท่ากัน
คุณแม่ส่วนใหญ่มักจะรู้สึกกังวลเวลาที่เห็นปริมาณน้ำนมที่ปั๊มได้ทั้งสองข้างออกมาไม่เท่ากัน ทั้งๆ ที่ปั๊มพร้อมกัน การที่น้ำนมทั้งสองข้างไม่เท่ากันนี้เป็นเรืองปกติ บางคนอาจจะใกล้เคียงกัน แต่บางคนอาจจะห่างกันเป็นออนซ์ ดูเหมือนผิดปกติ แต่แท้จริงแล้วปกติ
เต้านมก็คล้ายกับอวัยวะอื่นๆ ในร่างกายเราที่มีสองข้าง เช่น มือ แขน ขา หรือตา เราก็ไม่ได้ถนัดทั้งสองข้างเท่า ๆ กัน ลองปิดตาแล้วมองทีละข้าง ก็จะพบว่าแต่ละข้างมองได้ชัดไม่เท่ากัน
เต้านมก็เช่นกัน ถ้าสังเกตดีๆ จะพบว่าแม้แต่ขนาดก็ไม่ได้เท่ากันเป๊ะๆ ถ้าไม่ได้ให้นมก็อาจจะไม่เห็นความแตกต่าง แต่พอเต้านมผลิตน้ำนม บางคนจะเห็นได้ชัดเจนว่าขนาดต่างกันมาก ข้างไหนที่ปั๊มได้เยอะ จะใหญ่กว่าจนเห็นได้ชัด แต่ไม่ต้องกังวล พอหยุดให้นม เต้านมทั้งสองข้างก็จะลดขนาดลงมาใกล้เคียงกันเหมือนเดิม
เด็กบางคนก็ชอบที่จะดูดนมข้างใดข้างหนึ่งมากกว่า นี่ก็เป็นเรื่องปกติเช่นกัน จริงๆ แล้วเต้านมข้างเดียวก็เลี้ยงลูกโตได้ ถ้าลูกชอบดูดข้างเดียว อีกข้างก็ปั๊มเก็บไว้ป้อนด้วยวิธีอื่นได้
-
ฟัง YouTube ฟัง Podcast 1 - ในขณะที่พ่อแม่ส่วนใหญ่ทราบดีว่า “การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ดีที่สุดสำหรับทารก” แต่อัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่กลับต่ำกว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมผสมหลายเท่า นั่นเป็...
-
ฟัง Youtube ฟัง Podcast EP2 ทำความเข้าใจเรื่องกระบวนการผลิตน้ำนม Lactogenesis I & II น้ำนมแม่ถูกผลิตจากการทำงานของฮอร์โมน กระบวนการผลิตน้ำนมของร่างกาย จะแบ่งเป็นสามช่วง ช่วง...
-
น้ำนมแม่แบ่งได้ 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 โคลอสตรัม หรือหัวน้ำนมเหลือง เป็นน้ำนมที่เต้านมผลิตออกมาในช่วงแรกคลอดจนถึง 3-5 วันหลังคลอด ปริมาณเฉลี่ย 15-30 cc ต่อวัน มีลักษณะเหนียวและข้...
-
ใครบ้างที่ต้องปั๊มนม คุณแม่ที่คลอดก่อนกำหนด หรือลูกมีปัญหาทางสุขภาพทำให้เข้าเต้าไม่ได้ ต้องอยู่ NICU คุณแม่ผ่าคลอดที่ลูกมาเข้าเต้าช้า มีปัญหาในการเข้าเต้า เข้าเต้าได้ไม่ดี หรื...
-
เครื่องปั๊มหรือลูกดูด แบบไหนเกลี้ยงเต้ากว่ากัน คำเตือนที่คุณแม่มือใหม่แม่มักจะได้ยิน คือ ต้องปั๊มให้เกลี้ยงเต้า หรือลูกดูดได้เกลี้ยงเต้ากว่าใช้เครื่องปั๊ม ซึ่งอาจจะทำให้หลายคนเข้า...
-
เริ่มปั๊มนมเมื่อไหร่ดี สำหรับคุณแม่ที่ลูกเข้าเต้าได้ดี อย่าลืมว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ดีที่สุด คือการให้ลูกเข้าเต้า การปั๊มนมแม่แล้วใส่ขวดป้อน สู้ให้ลูกเข้าเต้าไม่ได้ แต่สำหรั...
-
ทำไมปั๊มนมไม่ออกหรือปั๊มได้น้อย คุณแม่ที่ใช้เครื่องปั๊มนมคุณภาพดี นุ่มนวล ไม่เจ็บ เครื่องที่โค้ชเลือกให้ว่าเหมาะสมแล้ว แต่ทำไมยังปั๊มไม่ค่อยออกหรือปั๊มได้น้อยนั้น ลองตรวจสอบสาเหตุ...
-
บทที่ 5 - 20 เคล็ดลับสำหรับแม่ทำงาน ตอนที่ 1 เคล็ดลับในบทนี้แปลและเรียบเรียงมาจากเว็บไซต์ของ Dr. Sear บริบทบางอย่างอาจจะไม่ตรงกับสังคมไทย แต่ส่วนใหญ่แล้วเป็นคำแนะนำที่มีประโยชน์ซ...
-
บทที่ 5 - 20 เคล็ดลับสำหรับแม่ทำงาน ตอนที่ 2 ทำชีวิตให้ง่ายขึ้น 11.ทำให้การออกจากบ้านตอนเช้าเป็นเรื่องง่ายขึ้น ลูกจะทำให้กิจวัตรประจำตอนเช้าวันทำงานของคุณไม่ราบรื่นเหมือนเดิม ...
-
บทที่ 6 - วิธีเก็บรักษานมแม่ เก็บน้ำนมในภาชนะสำหรับใส่อาหารแบบไหนก็ได้ หรือจะใช้ถุงเก็บน้ำนมแม่ก็ได้ เขียนวันเวลาที่ปั๊มนมไว้บนภาชนะ ควรแบ่งปริมาณน้ำนมให้พอดีกับมื้อหนึ่งที่ลูกกิน...
-
บทที่ 7 – วิธีฝึกลูกดูดนมแม่จากขวด เมื่อคุณแม่ต้องกลับไปทำงาน ก็จำเป็นต้องให้ลูกกินนมแม่ด้วยวิธีอื่นแทนการเข้าเต้าการป้อนนมแม่ที่ปั๊มออกมาด้วยขวดเป็นวิธีที่ใช้กันมากที่สุด แต่เมื่...
-
บทที่8 -ทารกต้องการน้ำนมปริมาณมากน้อยเพียงใด แม่ ๆ หลายคนสงสัยว่าจะต้องเตรียมน้ำนมแม่ไว้ปริมาณเท่าไร เวลาที่ไม่สามารถอยู่ให้นมลูกได้ด้วยตนเอง ในเด็กทารกที่เลี้ยงด้วยนมแ...
-
บทที่ 9 - เคล็ดลับการทำสต็อคน้ำนมและเพิ่มน้ำนมด้วยการปั๊มนม สิ่งสำคัญที่ควรรู้ ปริมาณน้ำนมที่ร่างกายผลิต = ปริมาณน้ำนมที่ระบายออก ดังนั้นถ้าต้องการให้มีน้ำนมมากเท่าใด ต้อ...
-
บทที่ 10 - Workshop เพิ่มน้ำนม สำหรับคุณแม่ที่รู้สึกว่าตัวเองมีปัญหานมน้อย หรือไม่พอนั้น ขอให้แยกประเภทปัญหาของตัวเองก่อนนะคะ กรณีที่ 1 ลูกเข้าเต้าแม่ได้ดี ไม่มีปัญหา แต่ให้นมผ...
-
บทที่ 11 - Power Pumping ปั๊มเพิ่มน้ำนม Power pumping เป็นเทคนิคการปั๊มนม โดยเลียนแบบการดูดของทารกในช่วงแรกเกิดซึ่งมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ทารกจะดูดบ่อยและนาน ช่วยกระตุ้นการ...
-
บทที่ 12 - ยาเพิ่มน้ำนม คำถามยอดนิยมของคุณแม่ให้นมลูกทุกคนก็คือ มียาอะไรที่ช่วยเพิ่มน้ำนมได้บ้าง แม้จะแนะนำว่าควรแก้ปัญหาด้วยวิธีที่ไม่ใช้ยาก่อนดีกว่า โดยการให้ลูกดูดให้ถูกวิธี ด...
-
เมื่อตั้งใจจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ล้วนให้นานที่สุด และเลือกที่จะใช้เครื่องปั๊มนมเป็นผู้ช่วย เราเข้าใจดีว่า คุณแม่ก็ยังมีความกังวล และมีคำถามในใจอีกมากมาย เราจึงรวบรวมคำตอบจากความกังวล...
-
คำถามที่ได้ยินบ่อยๆ จากคุณแม่ที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่คือ ต้องสต๊อกน้ำนมไว้เท่าไหร่ถึงจะพอสำหรับลูก คำตอบคือ ถ้าต้องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ล้วนโดยไม่ใช้นมผสม ช่วงที่ลาคลอดสามเดือน ต่อให้...
-
วิธีเพิ่มปริมาณน้ำนมที่ดีที่สุด คือ ให้ลูกดูดนมแม่อย่างถูกวิธีบ่อยๆ และต้องเป็นการดูดอย่างมีประสิทธิภาพ คือ ดูดแล้วต้องได้น้ำนม ไม่ใช่แค่การอมหัวนมแม่เป็นเวลานานๆ เท่านั้น ปกติแล้...
-
ปวดเต้า แดง เจ็บปวดมาก ทำอย่างไรดี? นี่คืออาการ "เต้านมอักเสบ" ที่แม่หลายคนกลัว หลายคนประสบมาแล้วรู้ว่ามันเจ็บปวดทรมานแค่ไหน จนทำให้แม่หลายคนล้มเลิกความตั้งใจที่จะเดินต่อไปบนเส้นทา...
-
คุณแม่หลายคนได้รับข้อมูลมาผิดๆ จนทำให้เชื่อว่า เครื่องปั๊มนมที่ยิ่งดูดแรงยิ่งดี จึงมักตัดสินใจเลือกซื้อเครื่องปั๊มนมไฟฟ้าด้วยเหตุผลนั้น แล้วยังปรับโหมดไว้แรงสุดตั้งแต่คลอดใหม่ๆ ซึ่...
-
ตารางคำนวณปริมาณน้ำนม กรอกจำนวนมื้อที่ป้อนนมลูกในช่อง แล้วกด calculate
-
ปัญหาที่แม่ๆ หลายคนต้องพบเจอจากการใช้เครื่องปั๊มนมที่ไม่เหมาะกับตัวเอง มีอยู่ 5 ปัญหาหลักๆ คือ 1. ปั๊มไม่ออก ปั๊มได้น้อย2. ปั๊มแล้วเจ็บ จนขยาดไม่อยากปั๊ม3. ปั๊มได้เลือด แทนได้นม4. ...
-
ข้อขัดแย้งเรื่องการใช้ Domperidone (Motilium) สำหรับแม่ให้นม บทความโดย พญ.สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ https://www.doctorbreastfeeding.com คุณแม่แฟนเพจหลายท่านแชร์โพสต์จากเพจ RDU มาถาม...
-
เริ่มใช้ดอมเพอริโดน (Domperidone) บทนำ ดอมเพอริโดน (Domperidone หรือ Motilium) เป็นยาซึ่งมีผลข้างเคียงช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนม ซึ่งอาจจะเป็นผลมาจากการเพิ่มปริมาณฮอร์โมนโปรแลคติน (...
-
คุณแม่ปั๊มล้วน ไม่ได้ให้ลูกเข้าเต้า ต้องทำอย่างไรจึงจะมีน้ำนมเพียงพอ เรามีเคล็ดลับมาฝากกัน ตั้งเป้าหมาย โดยปั๊มนมให้ได้ปริมาณเต็มที่ 25 - 35 ออนซ์ต่อวัน ภายใน 10 - 14 วัน หลังคลอด...
-
เมื่อมีอาการบ่งบอกว่าเป็นเต้านมอักเสบ นมมีก้อนแข็งควรปฎิบัติดังนี้ 1. อย่าหยุดให้นมข้างที่เป็น เพราะกลัวว่าลูกจะกินไม่ได้ ความจริงคือ ต้องให้ลูกดูดเป็นข้างแรกเสมอ ดูดให้บ่อยขึ้น ปั...
-
ตอบทุกคำถาม FAQ - บีบมือ vs ปั๊มมือ vs ปั๊มไฟฟ้า สำหรับคุณแม่มือใหม่ที่ตั้งใจเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อาจจะมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการเลือกที่ปั๊มนม หรือเครื่องปั๊มนมว่าควรจะเลือกแบบไหน อย่า...
-
1. เครื่องปั๊มนมเป็นเครื่องมือแพทย์ที่ใช้แก้ปัญหาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ สามารถช่วยชีวิตได้ทั้งแม่และลูก ไม่ใช่เครื่องใช้ไฟฟ้าทั่วไป การซื้อเครื่องปั๊มนมตามรีวิวโดยขาดความรู้ที่ถูกต้...
-
ใช้ Youha แล้วเจ็บ เปลี่ยนกรวยหรือเปลี่ยนเครื่องดี คุณแม่ที่จะใช้ Youha ได้แล้วไม่เจ็บต้องเป็นคุณแม่ที่นมเยอะมากๆและมีหัวนมยืดหยุ่นลานนมหนานะคะเพราะแรงดูดของ youha แรงมากๆระดับต่ำส...
-
Baby Nursing / Breastfeeding Tracker เป็นแอพสำหรับบันทึกการเข้าเต้า ปั๊มนม ป้อนนม รวมทั้งสุขภาพและพัฒนาการต่างๆ ของลูกน้อย สำหรับ ระบบ Android / Sumsung, Huawei, Oppo, etc. สำห...